Is aanbieden van achterafbetalen nu écht verplicht?

Als een consument iets koopt bij een webwinkel dan doet hij een ‘koop op afstand’ en daarvoor gelden specifieke regels. Zo moet er een methode worden aangeboden waarmee de klant achteraf kan betalen. Maar er zijn uitzonderingen. En webwinkels gaan daar zo creatief mee om dat wij ons afvragen of de achterafbetaalmethode nog wel noodzakelijk is. Negeren Bol.com en Klarna-aanbieders de wet?

De wetgeving is duidelijk. Als je online iets verkoopt moet je de koper eerst het product laten ervaren voor je een betaling mag eisen. Een vooruitbetaling vragen mag, eisen niet. Er is een lijst met uitzonderingen zoals loterijkaartjes, etenswaren of producten die je op maat laat maken. Belangrijk om te weten is dat je ook om persoonlijke redenen mag afwijken van deze regel. Als jij je buurman een eikel vindt, mag je dus hem verplichten vooruit te betalen zolang maar duidelijk is dat je hierbij afwijkt van je algemene handelswijze.

Bol.com neemt het niet zo nauw met de regels
Nadat wij een tablet probeerden te bestellen viel het ons op dat er plots geen achterafbetaalmethode meer was. Zijn tablets zo fraude- en margegevoelig dat het debiteurenrisico hierbij niet te dragen is? Daar lijkt het wel op, maar zoiets mag Bol.com volgens de wet helemaal niet doen. De webwinkel weigert de methode om achteraf te betalen onder andere bij een te hoog bedrag (mag niet!), type bestelling (tablets en dus wettelijk verboden in dat geval) of vanwege openstaande rekeningen. Dat laatste mag feitelijk gezien ook niet, maar daarmee komt Bol.com waarschijnlijk wel weg omdat de rechter dit nog wel kan zien als persoonlijke reden. Je bent dan immers bekend, want je bent ingelogd, en dus kan Bol.com een uitzondering maken op de regel zoals jij de buurman ook een betaalmethode mag weigeren.

Artikel gaat verder onder het screenshot.Het viel ons al vaker op dat veel webwinkels nooit een achterafbetaalmethode aanbieden. Als fanatieke bloggers monitoren wij de markt al jaren, maar ons is nog geen enkele straf bekend. De controle op deze wetgeving is dus vrijwel nihil. Ook Thuiswinkel.org lijkt zijn leden amper op het matje te roepen als het misgaat. De consument kent ondertussen zijn rechten ook niet, de overheid treedt niet op (of maakt zelf de fout!) en eigenlijk zijn – naast commerciële overwegingen – alleen de keuringen van de keurmerken een reden om echt achteraf betalen te bieden.

Kredietcheck?
Onder de bij Thuiswinkel.org aangesloten webwinkels is het dus meestal beter, maar juridisch nog altijd twijfelachtig. Zo bieden veel webwinkels een oplossing op basis van Afterpay of Klarna. Daarmee bied je inderdaad voor de meerderheid een methode om achteraf te betalen, maar deze partijen doen vooraf wel een check of ze een klant wel accepteren. Zo leveren ze liever niet aan minderjarigen, ook al noemt de wet geen leeftijdsdrempel bij achterafbetalen. Overigens leveren ze vaak ook niet aan zelfstandigen, maar gelukkig is de wet daar wel wat soepeler in, want de wet koop op afstand is namelijk alleen verplicht voor consumenten. (Zorg dan wel dat je in je voorwaarden hier zelf ook onderscheid in maakt, want wat je belooft moet je waarmaken.)

Een kredietcheck staat dan misschien niet in de wet, maar is eigenlijk, gezien al die fraudegevallen, wel zo logisch. Onduidelijk is alleen hoe de kredietcheck bij dit soort partijen precies werkt. Gaat het alleen om het beschermen van de consument tegen zichzelf of werken dit soort bedrijven met puur commerciële cijfers? In het eerste geval gaat een rechter hier mogelijk ook nog wel in mee, mochten partijen als Afterpay en Klarna kunnen bewijzen dat ze minimaal een acceptatiegraad van 90% halen en duidelijk kunnen maken aan de overige mensen waarom hen de achteraf-betaalmethode niet werd geboden.

Thuiswinkel.org-leden Bol.com en ANWB
Maar het is een heel ander verhaal als bedrijven hun eigen regelgeving erop nahouden. Neem de ANWB, de grootste vereniging van ons land en volgens Marketresponse eveneens het klantvriendelijkste bedrijf van Nederland. Daarnaast zijn ze ook nog eens lid van Thuiswinkel.org, dus daarvan mag je toch verwachten dat die netjes doen wat hoort, qua regels en wetten.

Maar de ANWB heeft voor de moeilijke weg gekozen. Zonder dat ze dat op de voorpagina vermelden, zien zij de creditcard-betaling als methode om achteraf te betalen. Ze incasseren de betaling dan namelijk pas nadat de bestelling geleverd is. Helaas hebben we de grenzen niet kunnen vinden maar kans is groot dat er vooraf een kredietcheck op zit, en dat er simpelweg na een week wordt geïncasseerd. Of iedereen met een creditcard er gebruik van kan maken en of je bij het retoursturen dus niet tijdelijk je geld kwijt bent is de vraag. Is dit zoveel anders dan een iDeal-transactie waarbij het geld wordt overgemaakt naar een derdenrekening en de webwinkel pas incasseert bij aflevering van het pakket?

Een oplettende bezoeker zal meestal ook de achteraf-betaalmethode ontdekken bij de ANWB. Maar daarbij heeft het bedrijf zelf wat regels verzonnen. Zo mag het alleen als je lid bent van de vereniging (die uitzondering is wettelijk zeker niet toegestaan) en tot een bepaald bedrag (wat alleen zou kunnen in persoonlijke gevallen). Dus die oplossing is zeker geen oplossing voor de wet.

Even los van de discussie over specifieke redenen, want niet elke reden is menselijk gezien even fout, is het dus wel opvallend dat grootmachten zoals Bol.com en ANWB deze wetgeving dus op zijn minst creatief interpreteren. De maximumbedragen en specifieke productuitsluitingen betekenen maar een ding. Namelijk dat het commercieel gezien onhandig is voor dit soort bedrijven om in die gevallen achteraf betalen aan te bieden. Zij zijn daarnaast gewoon bij het grootste webwinkelkeurmerk van het land aangesloten. Als hier deze uitzonderingen al gemaakt worden, waarom zou jij dan niet ook bekijken per webwinkel en per situatie of het commercieel gezien wel handig is om het debiteurenrisico te lopen?